VI ACa 183/10

VI ACa 183/10


Uznanie zapisów umowy za klauzule niedozwolone.

Kasacja: SN III CZP 119/10, https://orzeczeniabankowe.blogspot.com/2019/05/iii-czp-11910.html

(1) Sygn. akt VI ACa 183/10

(2) WYROK
(3) W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

(4) Dnia 31 maja 2011 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:
(5) Przewodniczący - Sędzia SA
(6) Sędzia SA Sędzia SA Protokolant:
(7) – Agata Zając (spr.)
(8) –EwaStefańska
(9) –TeresaMróz
(10) – sekr. sądowy Ewelina Murawska
(11) po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2011 r. w Warszawie na rozprawie
(12) sprawy z powództwa U. M.
(13) przeciwko Szkole Wyższej [...] w W.
(14) o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone
(15) na skutek apelacji pozwanego
(16) od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
(17) z dnia 29 sierpnia 2008 r.
(18) sygn. akt XVII AmC 119/05
(19) I zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym ppkt 2 w ten sposób, że nadaje mu następującą treść: „oddala powództwo o uznanie za
(20) 2
(21) niedozwolone postanowienia o treści: niezapłacenie czesnego i odsetek do 5 – go dnia miesiąca w którym czesne jest płacone, powoduje wniesienie kary umownej w wysokości 2 000 zł”;
(22) II w pozostałym zakresie apelację oddala;
(23) III zasądza od Szkoły Wyższej [...] w W. na rzecz U. M. kwotę 270 (dwieście siedemdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.
(24) Sygn. akt VI ACa 183/10
(25) UZASADNIENIE
(26) Pozwem z dnia 8 sierpnia 2005 r. powódka U. M. wniosła o uznanie za niedozwolone i zakazanie wykorzystywania Szkole Wyższej [...] w W. w obrocie z konsumentami niektórych postanowień wzorca umownego o nazwie „Umowa ze studentem” o następującej treści:
(27) 1) „W przypadku opóźnienia wpłaty, uczelnia obciąża studenta odsetkami w wysokości 12% opłaty miesięcznej za każdy miesiąc zwłoki.”;
(28) 2) „Niezapłacenie czesnego i odsetek do 5-go dnia miesiąca, w którym czesne jest płacone, powoduje wniesienie kary umownej w wysokości 2000 zł.”;
(29) 3) „Zaległe odsetki oraz kara umowna będą doliczane do należności za bieżący miesiąc.”;
(30) 4) „Studentowi przysługuje prawo wypowiedzenia niniejszej umowy, najpóźniej na cztery miesiące naprzód, począwszy od ostatniego dnia kalendarzowego miesiąca. Jednocześnie jest on zobowiązany do
(31) 3
(32) uregulowania czesnego za okres wypowiedzenia oraz wszelkich
(33) innych płatności, wynikających z niniejszej umowy.”;
(34) 5) „Student oświadcza, że przed podpisaniem umowy przeczytał Regulamin studiów Szkoły Wyższej [...] w W. i przyjął do
(35) wiadomości oraz zaakceptował zasady jakimi kieruje się uczelnia.”. Uzasadniając pozew powódka podniosła, że postanowienia wzorca umownego w sposób nierównoprawny kształtują prawa i obowiązki stron.
(36) Pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Przyznała, że stosuje przedmiotowy wzorzec w obrocie z konsumentami, a kwestionowane postanowienia wzorca wynikają z doświadczenia uczelni.
(37) Pozwana podniosła zarzut przedawnienia oraz braku legitymacji procesowej, twierdząc, że jako niepaństwowa szkoła wyższa nie jest przedsiębiorcą.
(38) Wyrokiem z dnia 29 sierpnia 2008 r. Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za niedozwolone i zakazał wykorzystywania Szkole Wyższej [...] w W. w obrocie z konsumentami postanowień wzorca umowy „Umowa ze studentem” o treści: „W przypadku opóźnienia wpłaty, uczelnia obciąża studenta odsetkami w wysokości 12% opłaty miesięcznej za każdy miesiąc zwłoki.”; „Niezapłacenie czesnego i odsetek do 5-go dnia miesiąca w którym czesne jest płacone, powoduje wniesienie kary umownej w wysokości 2000 zł.”; „Zaległe odsetki oraz kara umowna będą doliczane do należności za bieżący miesiąc”, oddalił powództwo w pozostałym zakresie, orzekł o kosztach procesu i kosztach sądowych oraz zarządził publikację wyroku w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
(39) Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia i rozważania:
(40) 4
(41) Szkoła Wyższa [...] w W. jest niepubliczną wyższą uczelnią wpisaną w rejestrze uczelni niepublicznych i związków uczelni niepublicznych pod numerem „[...]”. W obrocie z konsumentami uczelnia stosowała wzorzec umowny o nazwie „Umowa ze studentem”. Pozwana nie zarzuciła niezgodności treści zakwestionowanych przez powoda postanowień umownych z tekstem stosowanego przez nią w obrocie wzorca umownego, wobec czego fakt ten Sąd Okręgowy uznał za przyznany na podstawie art. 230 k.p.c.
(42) W ocenie Sądu Okręgowego pozwana, będąca wyższą szkołą niepaństwową, świadczącą odpłatnie usługi edukacyjne posiada status przedsiębiorcy, a prowadzona przez nią działalność ma charakter działalności gospodarczej. Swoją ocenę Sąd Okręgowy oparł o stanowisko zaprezentowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który uznał, że niepaństwowe szkoły wyższe posiadają na gruncie prawa cywilnego status przedsiębiorcy, przytaczając uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2003 r., III CZP 38/03; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2004 r., III SK 22/04 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2006 r. w sprawie I CSK 135/05.
(43) Sąd Okręgowy wskazał, że stosownie do treści art. 47936 k.p.c. i art. 47938 k.p.c. przedmiotem postępowania prowadzonego przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie jest kontrola i analiza postanowień konkretnej, zawartej przez powoda i pozwanego umowy, lecz kontrola abstrakcyjna wzorca umownego stosowanego przez pozwanego w obrocie z konsumentami, którego postanowienia mogłyby kształtować treść stosunku prawnego w przypadku zawarcia umowy z pozwanym. Zważywszy na powyższe nie miały znaczenia dla oceny przedmiotowej sprawy argumenty i twierdzenia stron dotyczące postanowień zawartej przez strony umowy przy użyciu stosowanego przez pozwaną wzorca umownego.
(44) 5
(45) Sąd Okręgowy uznał za niezasadny podniesiony przez pozwaną w piśmie procesowym z dnia 28 sierpnia 2008 r. zarzut przedawnienia, bowiem pozwana powołuje się na termin przedawnienia dotyczący roszczeń majątkowych wynikających z konkretnego stosunku prawnego. W postępowaniu o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone zgodnie z treścią art. 479 k.p.c. z żądaniem o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolone można wystąpić nawet wówczas, gdy pozwany zaniechał stosowania wzorca, jeżeli od daty zaniechania nie minęło 6 miesięcy, natomiast pozwana stosowała wzorzec umowny, którego postanowień dotyczy żądanie pozwu także po wytoczeniu powództwa. W ocenie Sądu Okręgowego zakwestionowane przez powoda postanowienia umowne zastosowane w wykorzystywanym przez pozwaną wzorcu umowy stanowią niedozwolone postanowienia umowne w świetle klauzuli generalnej art. 3851 § 1 k.c. W stosunkach z konsumentami postępowanie zgodne z dobrymi obyczajami powinno wyrażać się rzetelnym, równorzędnym traktowaniem konsumenta jako partnera umowy, właściwym informowaniem o przysługujących mu uprawnieniach, nie wykorzystywaniem pozycji profesjonalisty.
(46) W ocenie Sądu Okręgowego kwestionowane przez powoda postanowienia wzorca zawarte w § 5 pkt 5 i 6 są wyrazem nierzetelnego, nierównorzędnego traktowania konsumenta jako partnera umowy, wykorzystywania pozycji profesjonalisty. Postanowienia zawarte w § 5 pkt 6 o treści: „Niezapłacenie czesnego i odsetek do 5-go dnia miesiąca w którym czesne jest płacone, powoduje wniesienie kary umownej w wysokości 2000 zł.” nakłada na konsumenta obowiązek uiszczenia kary umownej w przypadku opóźnienia w terminie płatności raty czesnego. Zastrzeżenie zaś kary umownej na wypadek nie wykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania pieniężnego jest niedopuszczalne w świetle art. 483 k.c. Zatem
(47) 6
(48) przedmiotowe postanowienie wzorca umownego jest sprzeczne z bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa. Świadczenie dłużnika – studenta, którego źródłem jest umowa o świadczenie usług edukacyjnych ma bowiem niewątpliwie charakter zobowiązania pieniężnego.
(49) Sąd Okręgowy wskazał, że za takim rozumieniem powyższego postanowienia umownego, niezależnie od zastosowanego we wzorcu nazewnictwa „kara umowna”, przemawia to, że kwestionowany zapis wskazuje z góry określoną przez kontrahenta kwotę jaką dłużnik – student zobowiązany będzie zapłacić już po pierwszym dniu opóźnienia, zupełnie niezależnie od długości trwania opóźnienia. Sąd Okręgowy zwrócił też uwagę na drastyczną wysokość jednostronnie narzuconej przez kontrahenta kwoty kary umownej zastępującej odszkodowanie, która wynosi 2000 zł za każdym razem, nawet w przypadku jednodniowego opóźnienia w terminie płatności raty czesnego.
(50) W ocenie Sądu Okręgowego postanowienie zawarte w § 5 pkt 5 wzorca o treści: „W przypadku opóźnienia wpłaty, uczelnia obciąża studenta odsetkami w wysokości 12% opłaty miesięcznej za każdy miesiąc zwłoki” stanowi niedozwoloną klauzulę umowną mimo iż statuuje zgodną z przepisami zasadę naliczania odsetek umownych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia, z uwagi na nadmiernie wygórowaną, drastyczną wysokość odsetek umownych narzuconych konsumentowi – studentowi i jest odpowiednikiem niedozwolonej klauzuli umownej z art. 3853 pkt 17 k.c. odnoszącej się do wysokości kar umownych czy odstępnego.
(51) Zdaniem Sądu Okręgowego postanowienie zawarte w § 5 ust. 7 wzorca umownego o treści „Zaległe odsetki oraz kara umowna będą doliczane do należności za bieżący miesiąc” ściśle odnoszący się do treści postanowień zawartych w § 5 ust. 5 i 6 wzorca, również stanowi niedozwolone postanowienie umowne w świetle klauzuli generalnej z art.
(52) 7
(53) 3851 § 1 k.c., zważywszy na przesłanki decydujące o niedozwolonym charakterze postanowień zawartych w § 5 ust. 5 i 6 wzorca. Nadto o niedozwolonym charakterze tego postanowienia decyduje to, że jest postanowieniem niejasnym, stanowiącym podstawę do dowolności interpretacyjnej kontrahenta co do należności z tytułu odsetek za opóźnienie, a tym samym prowadzącym do nierzetelnego ukształtowania sytuacji konsumenta.
(54) Apelację od powyższego wyroku złożyła pozwana, zaskarżając wyrok w zakresie w jakim Sąd Okręgowy uznał za niedozwolone i zakazał stosowania postanowień uznanych za niedozwolone oraz orzeczenie o kosztach procesu i kosztach sądowych i zarządzenie publikacji prawomocnego wyroku w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, podnosząc, iż od końca lipca 2005 r. nie stosuje postanowień uznanych za niedozwolone.
(55) Rozpoznając apelację pozwanej Sąd Apelacyjny uznał, że w sprawie występuje zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, co uzasadnia przedstawienie Sądowi Najwyższego do rozstrzygnięcia kwestii objętej treścią pytania: „Czy może być uznane za klauzulę niedozwoloną zgodnie z art. 3851 § 1 k.c. postanowienie wzorca umowy sprzeczne z bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa?”
(56) W dniu 13 stycznia 2011 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę w sprawie III CZP 119/10 stwierdzając, że postanowienie wzorca umowy, sprzeczne z bezwzględnie obowiązującym przepisem ustawy, nie może być uznane za niedozwolone postanowienie umowne (art. 3851 § 1 k.c.).
(57) Sąd Najwyższy wskazał, że postanowienie wzorca umowy sprzeczne z ustawą nie może wywrzeć skutku prawnego i nie może kształtować praw i obowiązków konsumenta oraz nie jest w stanie rażąco naruszyć jego interesów, a w konsekwencji nie może też podlegać ocenie z punktu
(58) 8
(59) widzenia zgodności z dobrymi obyczajami. Postanowienie wzorca umownego sprzeczne z ustawą jest nieważne, a art. 3851 k.c. nie może być traktowany jako przepis, który przewiduje inny skutek w rozumieniu art. 58 § 1 in fine k.c., w szczególności ten, że na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
(60) Rozpoznając wniesioną przez pozwaną apelację Sąd Apelacyjny zważył co następuje:
(61) Apelacja częściowo zasługuje na uwzględnienie, aczkolwiek z podniesione przez pozwaną zarzuty nie są zasadne.
(62) Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy, które nie są sporne przede wszystkim co do treści klauzul zawartych w stosowanym przez pozwaną wzorcu umownym.
(63) Mając na względzie treść uchwały Sądu Najwyższego podjętej na skutek zadanego w niniejszej sprawie pytania prawnego i odnosząc ją do stanu faktycznego niniejszej sprawy należy wskazać, że jednym z objętych żądaniem pozwu postanowień stosowanego przez pozwaną wzorca umownego jest zapis nakładający na studenta obowiązek zapłaty określonej kary umownej na wypadek niezapłacenia w określonym terminie czesnego i odsetek. Nie ulega przy tym wątpliwości, na co trafnie zwrócił uwagę Sąd Okręgowy, że zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania pieniężnego jest niedopuszczalne w świetle art. 483 k.c., zatem przedmiotowe postanowienie wzorca umownego jest sprzeczne z bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa.
(64) Takie stanowisko znajduje też pełne oparcie w jednolitym w tej kwestii orzecznictwie Sądu Najwyższego (m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2008 r. I CSK 240/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 2008 r. IV CSK 202/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 2005 r. V CK 90/05 M.Prawn. 2005/18/874).
(65) 9
(66) Wobec powyższego postanowienie umowne zastrzegające karę umowną na wypadek niewykonania zobowiązania pieniężnego, jako bezwzględnie nieważne z mocy art. 58 k.c., nie może być uznane za abuzywne w rozumieniuart.3851 k.c.
(67) Biorąc zatem pod uwagę z urzędu, w granicach zaskarżenia, naruszenie prawa materialnego, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok częściowo oddalając powództwo o uznanie za niedozwolone postanowienia o treści „niezapłacenie czesnego i odsetek do 5-go dnia miesiąca w którym czesne jest płacone, powoduje wniesienie kary umownej w wysokości 2000 zł”.
(68) W pozostałym zakresie Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia apelacji.
(69) Za bezzasadny Sąd Apelacyjny uznaje zarzut pozwanej dotyczący zaprzestania stosowania objętych pozwem postanowień umownych w dacie wniesienia pozwu.
(70) Przede wszystkim postępowanie dotyczące uznania postanowień wzorca umowy za niedozwolone jest postępowaniem odrębnym, a przepisy procesowe dotyczące tego postępowania zostały zamieszczone w dziale IV a kodeksu postępowania gospodarczego dotyczącym postępowania w sprawach gospodarczych. W postępowaniu tym, w zakresie nie uregulowanym odrębnymi przepisami rozdziału 3 mają więc zastosowanie przepisy ogólne zawarte w rozdziale 1, z wyraźnym wyłączeniem, zgodnie z art. 47937 k.p.c., przepisów art. 47912 k.p.c. i art. 47913 k.p.c. Ustawodawca nie wyłączył jednak stosowania przepisów art. 47914 k.p.c., a więc pozostawił nałożony na pozwanego obowiązek podania w odpowiedzi na pozew wszystkich twierdzeń, dowodów i zarzutów na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postępowania.
(71) 10
(72) Nie ulega przy tym wątpliwości, że zgodnie z art. 6 k.c. ciężar wykazania zaprzestania stosowania wzorca umownego zawierającego kwestionowane postanowienia przed wniesieniem pozwu obciąża pozwanego.
(73) Tymczasem w odpowiedzi na pozew pozwana podniosła zarzut, że nie jest przedsiębiorcą, że powódka miała możliwość wcześniejszego zapoznania się z treścią umowy i nie negowała ani nie negocjowała jej zapisów, nie wypowiedziała też umowy w trakcie jej trwania, a także żądanie odrzucenia pozwu z powodu przedawnienia.
(74) Dopiero na rozprawie w dniu 29 sierpnia 2008 r. pozwana wskazała, że zaprzestała stosowania zakwestionowanych postanowień poczynając od lipca 2005 r., nie przedstawiła jednak żadnych dowodów wykazujących tę okoliczność.
(75) Niezależnie jednak od kwestii objęcia zarzutu zaprzestania stosowania wzorca prekluzją, nawet wykazanie przez pozwaną że od lipca 2005 r. zaniechała stosowania wzorca nie miałoby znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie niniejszej z uwagi na treść art. art. 47939 k.p.c., zgodnie z którym z żądaniem uznania postanowienia wzorca umowy za niedozwolone można wystąpić również wtedy, gdy pozwany zaniechał jego stosowania, jeżeli od tego zaniechania nie minęło sześć miesięcy, zaś pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 8 sierpnia 2005 r.
(76) Sąd Apelacyjny podziela w pełni stanowisko Sądu Okręgowego, że pozwana, świadcząca odpłatnie usługi edukacyjne, posiada status przedsiębiorcy (uchwała SN z 3 lipca 2003 r. III CZP 38/03 i wyrok SN z 9 marca 2006 r. I CSK 135/05), że kontrola dotycząca wzorca umownego jest kontrolą abstrakcyjną, więc bez znaczenia są argumenty obu stron dotyczące postanowień umowy zawartej przez strony przy użyciu wzorca.
(77) 11
(78) Sąd Apelacyjny podziela także stanowisko Sądu Okręgowego uznającego za abuzywne postanowienia zawarte w § 5 pkt 5 i 7 wskazanego w pozwie wzorca.
(79) Art. 3851 § 1 k.c. określa przesłanki uznania zakwestionowanego postanowienia umownego za niedozwolone – postanowienie nie zostało uzgodnione indywidualne, postanowienia umowy nie dotyczą sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron, ukształtowane zakwestionowanym postanowieniem prawa i obowiązki rażąco naruszają interesy konsumenta oraz pozostają w sprzeczności z dobrymi obyczajami, przy czym dla uznania postanowienia umownego za niedozwolone konieczne jest łączne wystąpienie wszystkich powyższych przesłanek. Wskazany wyżej przepis pozostaje w zgodzie z określeniem klauzuli niedozwolonej zawartym w art. 3 ust. 1 dyrektywy europejskiej nr 93/13 z dnia 5 kwietnia 1993 r., zgodnie z którym klauzula jest niedozwolona, gdy naruszając zasadę wzajemnego zaufania powoduje nieuzasadnioną i istotną dysproporcję praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta.
(80) Nie ulega wątpliwości, iż spełnione zostały pierwsze dwie przesłanki uznania postanowienia umownego za niedozwolone, gdyż zakwestionowane postanowienia, zawarte w stosowanym przez pozwaną wzorcu umowy nie były uzgadniane indywidualnie, co pozwana przyznała w odpowiedzi na pozew, zaś wzorzec stosowany był przy zawieraniu umów z konsumentami. Nie ulega też wątpliwości, że kwestionowane postanowienia nie dotyczą sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron wynikających z zawarcia umowy określanej jako „umowa ze studentem”. Wprawdzie umowa ta należy do kategorii umów nienazwanych, zawieranych w ramach swobody umów, jednak zbliżona jest swych charakterem do umowy o świadczenie usług – w tym wypadku usług o charakterze
(81) 12
(82) edukacyjnym, zatem stosując odpowiednio, zgodnie z odesłaniem zawartym w art. 750 k.c., przepisy art. 734 i 735 k.c. należy uznać, że głównymi świadczeniami stron jest dokonanie określonych w umowie usług, a ze strony konsumenta – zapłata czesnego. Postanowienie zakwestionowane, określające skutki wynikające z opóźnienia się ze spełnieniem przez konsumenta jego świadczenia, są postanowieniami dodatkowymi, podlegającymi ocenie w świetle przepisów art. 3851 k.c.
(83) Niewątpliwie dla prawidłowej oceny postanowień umowy niezbędne jest zdefiniowanie pojęć „sprzeczności z dobrymi obyczajami” i „rażącego naruszenia interesów konsumenta”. W ocenie Sądu Apelacyjnego za rażące naruszenie interesów konsumentów należy uznać sytuację, w której w rażący sposób została naruszona równowaga interesów stron poprzez wykorzystanie przez jedną ze stron swojej przewagi przy układaniu wzorca umowy, przy czym „rażące” oznacza znaczne odchylenie przyjętego uregulowania od zasady uczciwego wyważenia praw i obowiązków. Sprzeczność z dobrymi obyczajami oznacza zaś wykroczenie przeciw uznanym w społeczeństwie zasadom moralnym lub przyjętej w obrocie uczciwości, a więc próbę obrony praw strony układającej wzorzec na koszt konsumenta, bez dostatecznego brania pod uwagę jego interesów i bez przyznania mu z tego tytułu wyrównania.
(84) W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że ocena abuzywności postanowień umownych wymaga dokonania przez sąd weryfikacji „przyzwoitości” konkretnej klauzuli, a więc zbadania, czy oceniane postanowienie wzorca jest sprzeczne z ogólnym wzorcem zachowań przedsiębiorców wobec konsumenta. Sąd powinien więc ustalić, jak wyglądałyby obowiązki konsumenta w braku kwestionowanej klauzuli – jeżeli konsument, na podstawie ogólnych przepisów, byłby w lepszej sytuacji, gdyby konkretnego postanowienia wzorca nie było, należy przyjąć,
(85) 13
(86) że ma ono charakter abuzywny (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2007 r. III SK 21/06 OSNP 2008/11-12/11).
(87) Stosowane przez pozwaną postanowienia zawarte we wzorcu umownym są zarówno sprzeczne z dobrymi obyczajami, jak i rażąco naruszają interesy konsumentów, gdyż narzucając dodatkowe, niczym nie uzasadnione obowiązki na konsumenta, opóźniającego się ze spełnieniem swojego świadczenia, prowadzą do nierównorzędnego traktowania konsumenta. Niewątpliwie z treści § 5 pkt 5 wzorca wynika, że konsument ma obowiązek uiszczać odsetki za opóźnienie w wysokości 144% rocznie, co należy uznać za wygórowaną wysokość odsetek umownych narzuconych konsumentowi, zaś § 5 ust. 7, nawiązujący zarówno do postanowienia określającego wysokość odsetek za opóźnienie, jak i sprzecznego z prawem postanowienia dotyczącego kary umownej i stanowiący, że zarówno odsetki jak i kara umowna będą doliczane do należności za bieżący miesiąc prowadzą do nierzetelnego ukształtowania sytuacji konsumenta także z uwagi na uregulowanie kwestii wymagalności świadczeń w sposób odbiegający od art. 455 k.c. na niekorzyść konsumenta.
(88) Mając powyższe na względzie, uznając bezzasadność apelacji w zakresie uznania za niedozwolone klauzul zawartych w § 5 ust. 5 i 7 stosowanego przez pozwaną wzorca umownego, Sąd Apelacyjny apelację w tym zakresie oddalił na podstawie art. 385 k.p.c.
(89) O kosztach postępowania za obie instancje orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. uznając, że wobec stwierdzenia stosowania przez pozwaną zarówno klauzul uznanych za niedozwolone, jak i postanowień sprzecznych z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, uzasadnione jest obciążenie pozwanej kosztami postępowania w całości, mimo iż w części powództwo nie zostało ostatecznie uwzględnione.
(90) 14